Reivich en Shatte l Vijf stappen tegen Rampdenken

RET. Schema van de 5 G 's

In de serie Brain Hacks die je kunt aanpakken met RET.

Wat zagen we al als (geweldige) denkfouten? (Gedachte in RET)

Rampdenken, Zwart/Wit denken, Negatieve dingen filteren, Alles op jezelf betrekken, Veralgemenen, Toekomst voorspellen, Fanatiek perfectionisme, Alles of niets denken, Lage frustratietolerantie, Gedachten lezen, het positieve onderwaarderen, Moeten, Etiketten plakken (labelen), Liefde najagen ..

Minder Angstig Worden, was het onderwerp van de vorige post van uw coach.
Vijf stappen om jouw Kernangst te ontdekken èn over te gaan tot enige durf.
Uw coach stelde dit voor als huiswerk, een experiment. Hoe ging dat? Laat het me gerust weten.

Vandaag de (aanvullende) vijfstappen-methode voor het tegengaan van rampdenken (Reivich en Shatte).
Ik geef je het (eenvoudige) stappenplan en dan mag jij er verder mee aan de slag. Als je er voor open staat dan heb je er meteen iets aan.
Zoals met alle goede Brain Hacks is het nogal eenvoudig uit te leggen, maar vraagt de uitvoering oefening en volharding. Wanneer jij je niet laat ontmoedigen (vallen en weer opstaan) dan heb je hier een goede tool in handen.

Het is geen hocus-pocus. Ik heb dit uit twee boeken over verschillende onderwerpen (eentje over Tegenslag/ eentje over Angst) die ik nu achtereen lees. Toeval (bestaat niet?).

1. Benoem jouw tegenslag en de allerslechtste dingen die volgens jou ten gevolge daarvan kunnen gebeuren.
2. Bereken de kans dat deze gebeurtenissen ook echt zullen plaatsvinden. Je zult zien dat die gebeurtenissen vaak naar alle waarschijnlijkheid niet zullen plaatsvinden.
3. Denk vervolgens de gunstigste scenario 's. Die moeten zo onrealistisch zijn dat je er om moet lachen. Je moet je doemdenken doorbreken. Zie je je al gevierd worden door fans omdat je alleen al het podium op durfde, je kreeg zelfs de kans niet om te spreken zo enthousiast waren ze!
4. Nu je de extreme gevallen in kaart hebt gebracht - je hebt de ergste en de beste resultaten geïdentificeerd - concentreer je je op de meest waarschijnlijke uitkomsten van je tegenslag (de wereld draait morgen nog rond).
5. Met jouw nieuw ontdekte perspectief bedenk je een oplossing om het probleem te verhelpen.

Jouw interne dialoog kan gaan zoals een voorbeeld uit het boek De Logica van Geluk (Solve for happy)/ Mo Gawdat.  Gebruik deze dialoog (met jezelf) voorbeeld:

Wat is het ergste wat er kan gebeuren als ik bijvoorbeeld 'in het openbaar spreek'?
(Ben je nogal visueel ingesteld, zie het dan ook helemaal voor je!, levensecht, in full colour)
(Kun je het al horen?, in HiFi!)

Het kan heel saai worden waardoor iedereen in slaap valt.
Dat is niet zo erg. Wat nog meer?
Ik stotter, ik vind de juiste woorden niet, het inspireert niemand, de boodschap die ik zo graag wil overbrengen wordt niet begrepen.
Ze zouden kunnen gaan lachen.
Is dat het ergste?
Nee, ze kunnen me ook van het podium jouwen.
Ik krijg de prijs van de slechtste spreker daar. Men heeft het er nog jaren over. 
Oké, dat is niet best. Kan het nog erger?
Natuurlijk. Mijn baas zou erbij kunnen zijn en dan verlies ik mijn baan. Ik krijg waarschijnlijk eerst nog een teleurgestelde speech en dat trek ik me nog jarenlang aan.
Aha, dat is echt erg. Maar ga eens wat verder.
Nou, iemand zou me kunnen doodschieten.
Wel realistisch blijven. Wat is je ergste nachtmerrie?
Dat zei ik al, ze joelen me van het podium, en mijn baas ontslaat me, ik wordt diep gekwetst.
Oké, we zijn er.

Houten roltrap - Sint Annatunnel - Antwerpen

Met het benoemen van alle scenario's help je het absolute dieptepunt te zien.
Vanaf hier gaan we klimmen. Stel dan vragen als:
- En wat dan nog?
- Hoe waarschijnlijk is het?
- Kan ik iets doen om dit scenario te voorkomen?
- Kan ik herstellen?
- Wat gebeurt er als ik niets doe?
- Wat is het allerbeste scenario?

Met deze ontdekkende en dan relativerende en uitdagende vragen zet ik er mijn cliënten toe aan om hun angsten onder ogen te zien en te gaan gebruiken. Geen wegstoppen, ontkennen, uit de weg gaan, omzeilen meer. We hebben het er over (zelfs dat kan héél spannend zijn, er over praten).

Als je angsten omzeilt, blijven ze je achtervolgen totdat je er mee klaar bent.
Het leven zal je angst blijven testen als een wijze leraar die erop toe ziet of je klaar bent voor de volgende les.
Als je er over heen bent, dan houdt de test op en ben je klaar.
Test na test verdwijnen je angsten.

Mij hoor je terug in de volgende blog. Groeten van coach Clark Kent,

Minder Angstig l Er is niks positiefs aan angst !

Deze week zit mijn sabbatical er op. Die drie maanden vlogen om èn vooral van de laatste heb ik kunnen genieten. Wat is het lastig om los te laten. Ik heb gewone dingen gedaan, geen boek geschreven (zelfs nauwelijks geblogd) geen bergen beklommen of reizen gemaakt, het gezinsleven ging gewoon door voor ons allemaal. Ik ruimde vooral op, muziek, boeken, strips, administratie, de tuin, mijn werkgerief, enzovoorts.

Ik heb absoluut geen angst om terug te beginnen op mijn nieuwe werkplek, al droom ik wèl van controleverlies. Je weet wel; telefoneren maar het nummer niet weten, in een auto rijden zonder remmen, op een slechte oude werkplek de dag steeds herbeleven, crap, onzin met een angstige ondertoon. Ik heb dit al vanaf mijn jeugd, nachtmerries, ook al heb ik een goed leven.

Hoe ga ik daar mee om? Zonder pillen, ooit wel medicijnen geprobeerd maar nare nevenwerkingen.
Sedistress met Valeriaan doet wel iets, mogelijk placebo-effect.
Nachtmerries zijn rot, gewoon een feit. Wat zou het leuk zijn om in al mijn dromen zorgeloos en gelukkig te zijn, maar zo werkt het blijkbaar niet met mijn brein.

En nu kom ik tot de - wat stoute - titel van deze blog:

Want Angst is toch een nuttige emotie, nietwaar?
Nou, èlk flutboek vertelt over angst als een positieve en nuttige emotie. Nogal wiedes, zonder gezonde schrik (subtiele angst) zou je niet lang leven, Je loopt zo onder een auto omdat je denkt dat je de snelheid en afstand altijd goed inschat of dat hij wel zal stoppen. Je stort je onnadenkend en/of overmoedig in het ongeluk. Ik ga er niet te diep op in, je leest dat overal!

Gezonde schrik oké, maar angst, er is niks positiefs aan angst. Het is verlammend.
Je komt er niet ver mee.

Wat doe je er aan?
Mijn zoon vraagt bij de afwas of je geboren wordt met (gekke) fobieën, hij kent iemand met angst voor (vul hier iets absoluut dwaas in, het ontgaat me even). "Nee" zeg ik "je wordt niet geboren met een fobie, die ontstaan (on)bewust door iets mee te maken. En ik zie op het internet ook veel rare fobieën van aandachtszoekers." 
Hij vraagt wat doe je er aan? Goede vraag.

Mo Gawdat

Eigenlijk doe je bij angst het volgende (en dit vraagt oefening en geduld):
1. Geef toe dat je bang bent. Durf er naar te kijken, geef het aandacht. Je kunt zelfs angst hebben om je angsten onder ogen te zien, het eng vinden om er achter te komen. Geef gewoon toe dat er iets van aan is.
2. Begrijp wat angst is, een aangeleerde respons. Een hevigere angst voor spinnen dan voor een kernbom bijvoorbeeld (nogal onlogisch als je het nagaat).
3. Benoem je angst. Sommige dingen zijn moeilijk aan te wijzen. Er bestaan verborgen angsten. Je kunt meer rijkdom en bezit vergaren en toch bang zijn niet rond te komen. Als je angst je beperkt is het de moeite om er achter te komen wat het is, hoe verborgen ook. De lijst is eindeloos, gooi het er uit.
4. Begrijp de angstspelletjes van je brein. Door een logische constructie kan je brein de echte bron van je angst dus verbergen. Het kan je over-beschermen, of in angst houden omdat het je iets oplevert (een beloning, aandacht, niets hoeven doen, status quo behouden, oa )
5. Waag het. Verander jouw gedachten en durf. Niet zo simpel als het recept klinkt. De meeste snelle goede raad beperkt zich tot deze vijfde stap, dat lijkt me wat kort door de bocht zonder de eerste 4 stappen. Lees de volgende blog met als titel:
Vijf stappen tegen rampdenken (Reivich en Shatte)

Je brein beschermt je, wees daar maar dankbaar voor maar wees er geen slaaf van.
Ik zeg regelmatig 'dank je dat je me wilt helpen (ook in mijn slaap dus), ik zal oppassen, maar ik ga dit toch proberen en je gaat zien dat het goed komt'
Je bent bang voor één welbepaald iets - de kernangst -  maar iedere pijnlijke ervaring zorgt voor een toekomstig scenario waarvoor het lagen van bescherming bedenkt.
Maar er is geen scenario in de wereld waarin je totaal veilig bent !, er is geen sluitend safe-model.

Dus je hebt wat onderzoek te doen.

Vul Jouw eigen model in

Dat voldoet voor deze week als huiswerk.

Feit is dat we allemaal met angst en tegenslag te maken krijgen. Ik moet het echt ook eens hebben over aangeleerde hulpeloosheid en aangeleerd optimisme (Martin Seligman).
Maar probeer dit eerst eens uit en dan bloggen we elkaar binnenkort weer over het resultaat.

Uw coach beantwoordt ook vragen en je kan me vinden op Instagram onder coachkoenkoen.
Groeten van coach Clark Kent,

Mo Gawdat l Brain Chatter, dat ben Niet Jij l Wie is de baas?

Coach Clark Kent leest De Logica Van Geluk (Solve for Happy) van Mo Gawdat, na een tip van een vriend-ingenieur. Een gouden tip zo blijkt.

Jouw brein maakt constant gedachten aan en die gedachten zijn Niet Jij. Die Stem (Brain Chatter) die je hoort, dat ben Jij Niet. Het brein voorziet je van veel negatieve gedachten, drama, uitdagend en nutteloos oeverloos geklets. Jouw autonoom ongetemd brein kan jou veel lijden bezorgen. Je kunt het leren beheersen met vier technieken m.n.
- Observeer de dialoog,
- Observeer het drama,
- Kom met betere alternatieve gedachten,
- Houd af en toe je mond (oefen dat, ventileer niet steeds, wordt klaagvrij, mediteer, richt je op hier en nu).

Onophoudelijk denken is een simpele hersenfunctie (ook qua plaats in het brein) - een reflex, een automatisme, een gewoonte - het gaat vanzelf èn komt niet in de buurt van wie we zijn.

Je brein kan nuttig leren denken. Jij kunt het helpend leren denken. Hoe? Leer waar je op moet letten.
Let op wat die stem vertelt.
De taak van jouw brein is logica aanreiken waaruit Jij keuzes kunt maken. Wie is er de baas? Jij!
Wie werkt er voor wie? Jij vertelt jouw brein wat te doen en niet omgekeerd.

Moet je boos zijn op je brein (op het gepieker, op het geklets)? Hoeft niet.
Als je stilaan de zich herhalende patronen in je brein opvallen dan leer je zijn trucjes  en wordt het een open boek.
Als jouw brein je angstig weerhoudt om iets te doen dat je eigenlijk beter wèl zou doen, zeg dan: dank je dat je me wilt beschermen maar ik denk dat het deze keer goed zal gaan en ik ga het voorzichtig proberen.
Als jouw brein uithaalt, kun je zeggen, ho la, hé brein, doe niet zo raar! Kom eens met betere gedachten. 

3 types van gedachten.
De brij van onzinnig geklets (vertellende gedachten) overheersen vaak de stillere probleemoplossende (inzichtgevende) gedachten, (ervaringsgerichte gedachten) gedachten over hier en nu, gericht op de taak van het moment. Die drie types van gedachten zitten in drie verschillende delen in ons brein. We moeten leren om weg te sturen van wat ons een beetje gek maakt en ons veel leed berokkent.

Zodra een negatieve gedachte blijft hangen , kom je er moeilijk van af. Een ongetemd brein heeft een gedachte nodig om zich aan vast te klampen. En vaak genoeg laat het doen verdwijnen van zo een gedachte een vacuum achter dat al snel opgevuld wordt met een gedachte uit hetzelfde spectrum: een negatieve gedachte. Daarom lijkt het alsof je hele wereld instort als je op zo 'n donkere plek beland.
Je wordt al snel ingenomen door de ene na de andere negatieve gedachte. Kon je die cyclus maar doorbreken!
Tip: Zoek niet naar oplossingen (want dat houdt de focus op het probleem), maar leid je gedachten af. Herformuleer gedachten positief, denk aan andere dingen (kijk enkele seconden rond in de kamer, sluit de ogen en noem tien diengen op die je zag of hoorde of rook..) Ik geef later nog voorbeelden die ook niet-onwerkbaar zijn.

Weet voor nu:
Als de gedachte verdwijnt stopt het lijden (ook al lukt het in het begin maar eventjes)

Je kunt echt goed leren omgaan met jouw brein, ook al heb je bij deze supercomputer geen handleiding gekregen, en ook al kreeg je hem zoals alle apparaten die je koopt met de middelmatige 'standaardinstellingen' vanuit de fabriek.
Je kunt gelukkig worden door je supercomputer beter te benutten, door hem onder de knie (niet onder de knoet) te krijgen. Mo Gawdat is een ingenieur en in zijn boek benadert hij 'geluk' ook redelijk technisch, iets dat ik eens verfrissend vind in de zelfhulpliteratuur.

Wordt je gedachten (computer) de baas, er is een formule voor geluk, is zowat de kern van Mo Gawdat zijn betoog.

We zijn nog niet uitgelezen dus er volgt meer uit dit boek.
Tot de volgende keer!
Coach Clark Kent

Brainiac VS Superman

SHIFT ALT L | Sabbatical

Sabbatsverlof of opfrisverlof. 
(Sabbatical is onnodig Engels) 

Het is een periode waarin mensen minstens enkele maanden vrij nemen, (on)betaald, en hun gewone beroepsbezigheden onderbreken. 
Voor uw coach begon dat niet uit vrije wil, maar met twee operaties, en een (mijn) (te) snelle terugkeer naar het werken èn herval in ziekteverlof door o.a. belabberde onbestaande psychologische opvang op het werk (nochtans psychiatrische hulpverlening). Twee, drie, maanden ellende. Wél rust gevonden, maar nog maar héél pas.

Alle stadia van rouw doorlopen, èn nu ga ik er weg. Ik vond de baan die ik al jaren aankondigde als de rijdende psychiater. Op de fiets of met de motor huisbezoeken doen in de Stad. Voor minder geld, mèt meer goesting en zelfstandigheid ga ik pionieren.

Ondertussen, tijdens die rouw, blijf ik (tegen goesting in) bezig thuis met te rusten, mediteren, zwemmen, lezen, boeken opruimen en herlezen, herbronnen, koken, huishouden, zei ik al rusten en slapen want dat heb ik zo-veel moeten doen. 
Twee dagen geleden her-ontdekte ik dat ik bij het bekijken van romantische komedies romcoms mijn gedachten het piekeren volledig kan stop zetten.  Leve Netflix en mijn dvd-collectie. 

Bloggen, It has been two years !
Coach koen | Coach Clark Kent heeft zichzelf wat in de nesten gewerkt door te posten in 3 ! blogs.
888 berichten, tienduizenden keer gelezen (al-dan-niet zelf :)) door Jan-en-alleman. Prima content maar toch een tikkeltje een lekker boeltje.
Tijd om orde op zaken te stellen van 3 naar 2 naar 1.

Dat ik er een tijdje uit was toonde zich in SHIFT ALT L, ik wist niet meer hoe een 'pipe' te maken, dat rechte streepje |

Bloggen brengt me rust, Ik zet dingen voor mezelf op een rijtje, en nu ben ik terug! Met een nieuwe baan binnen een maandje of zo, mijn beroepstitel in de GGZ op zak, plannen, én mijn leven intact. 

I 'm back ! roept Charles Bradley het uit in 'Good To Be Back Home'.

Raad ik je een sabbatical aan?, Jezus Christus te paard! nee!

Voor mij is het goed maar ik ben niet als de coach in Me before You , ja een romcom uit 2018, die zich volledig stort op de extreme sport en dat ene recept iedereen aanraadt (zelfs een rolstoelpatiënt!) en er op de koop toe zijn leuke liefje (Emilia Clarke!) mee uit het oog verliest.
Uw coach raadt u geen sabbatical aan als je dat zelf niet wenst. Op de manier dat ik 'm kreeg, is ook al geen aanrader. 

Dus doe een dutje tussendoor, denk aan alle ballen, slaap wat langer, lees, ga lunchen met een vriend, wandel genoeg .. Het gaat mij ook niet altijd goed. We horen weer regelmatig van elkaar.

Groeten van Coach Clark Kent,

Emilia Clarke zonder make-up

PAAZ | empowerment, emancipatie, mondig maken

Het vragen naar problemen en symptomen, dat hoort er bij die eerste dagen. 
In het begin willen veel mensen hun verhaal kwijt. Velen willen echter even 'gerust gelaten worden' of 'op verhaal komen (hoe het precies zit weten ze niet altijd, of verdringen ze)'. 

Opmonterend is dat vragen naar problemen niet als dat blijft gebeuren. Als hulpverlener moet je daar overheen leren stappen. 

Ik heb me daarom gewoon gemaakt om al van bij de opname te vragen naar
- wat jij (nu) belangrijk vindt. 
- wat er goed gaat.
- waar je steun ervaart.
- wat je doet in je vrije tijd.
- wat je ontspant.
- of je hulp nodig hebt bij oplossingen die je zelf al bedacht hebt.
- hoe je leven er na de opname er zal uitzien wanneer je daar bent.

In die aangegeven richting zoek ik dan mee voor mogelijkheden hier en daar buiten. Zo vind ik snel aansluiting, sneller dan wanneer ik aan kom zetten met mijn slimme recepten. 

Het bieden van hoop is belangrijk.
Het inzetten van hoop en humor (een zekere 'lichtheid' t.o.v. al het 'serieuze' dat nu gaande is).

Uiteindelijk zit de cliënt zelf aan het stuur, jij rijdt een korte tijd mee.

Groeten van coach Clark Kent

PAAZ | Filmtherapie

Neem een film, en bel me in de morgen.
Kan film problemen oplossen ? Kan Hollywood helpen genezen ? 

Op het moment van hun opname op de PAAZ zijn patiënten vastgelopen in hun denken, voelen en doen. We willen samen met hen, en de mensen rondom hen, ontdekken hoe dit is kunnen gebeuren en wat er aan de situatie veranderd kan worden. 

Een regelmatige dag- en nachtstructuur, gesprekken, activiteiten en therapieën (medicijnen en creatieve) vormen de 'behandeling'. Eén therapievorm zal niet genezen, maar helpt natuurlijk wel.

Binnenkort bestaan we één jaar. En in dat jaar zijn er gericht heel wat vormen van behandeling toegevoegd. Drama- en filmtherapie zijn zonet gestart. 

Film kijken levert altijd gespreksstof op, ook gesprekjes van één zin zoals; "Schat, wat die daar deed dat zou ik jou nooit aandoen", "Zo 'n vader wil ik ooit worden", "Al lang niet meer zo gelachen (of lekker gehuild)" ..
Iedereen kent wel onvergetelijke films, of een film die een oogopener was (ahaa!).

Onze eerste sessie FT zit er op. Acht patiënten kwamen in hun anders 'vrije namiddag' op het aanbod af. 
Ze keken naar een recente film die ze misschien nooit zouden bekijken, we vroegen hen bij aanvang hun oordeel even uit te stellen en hem met ons te bespreken. 
Drie mensen kregen onverwacht visite en bij verbazend intense nabespreking waren we dus met vijf. De drie anderen verontschuldigden zich later, en zeiden volgende keer weer present te zijn. 

FT wordt nu gegeven in Turnhout en Antwerpen. 

Het idee bestond al van bij de aanvang van de PAAZ, doch zoals met alles moet het onderbouwd en gemotiveerd worden voordat een directie zijn 'go !' geeft. 
Voor zij die willen beginnen met filmtherapie geven we hier-onder wat mijn collega psychologe en ik schreven. Het eerste deel is exact onderzoek, het tweede onderzoek naar de effecten van FT. 

Wij brengen het nu in de praktijk, we wensen diegenen die willen volgen veel succes met een therapievorm die reeds vijftig jaar beschreven wordt .. en je interessant kunt geven met de laatste romantische komedies, actiefilms, enzovoorts.

Wie dit graag in tekstdocumenten ontvangt kan een bericht laten onder deze blog.

And Action !

PAAZ | Intervisie VS drama, de winnaarsdriehoek !

Aan bod in intervisie gisteren; wat interacties met psychisch zieke mensen soms met je doen als je even niet oplet voor drama. Te begrijpen via de dramadriehoek. Het ging over mensen met een persoonlijkheidsstoornis, zij creëren vaak drama om uiteenlopende redenen (angst, depressie, tegenzin, weerstand, tegenwerking, hun zin doen, hun zin krijgen, aandacht afleiden van problemen, de kick, .. )
Stephen Karpman publiceerde dit model in 1968 en won er een award mee. 

Zolang de aangenomen rollen terecht (feitelijk en echt) en gemeend (geen pose, geen manipulatie) zijn, is er geen probleem (geen drama). Mensen kunnen echt slachtoffer zijn, echt een redder in nood zijn en echt helpend zijn, echt nuttig dingen aan de kaak stellen. Ook dat kan slecht uitpakken, maar daar gaat het hier niet over ! 

Als een gesprek niet oké verloopt, jij je als hulpverlener ongemakkelijk (zelfs slecht) voelt of een rol krijgt die je niet wilt - een patiënt noemt je een 'bemoeial', 'een zeurkous' of 'de slechtste begeleider ooit' bijvoorbeeld - dan is de kans groot dat je in de dramadriehoek terecht gekomen bent. Kwetsende opmerkingen aan jouw adres als 'zo jong en dan al een burnout', 'jij bent de enige hier die nooit helpt', horen daar bij.

Psychiatrische patiënten hebben nogal eens de neiging om (bewust of onbewust) een rol te spelen (TA) en jouw een rol toe te bedelen. Rigide patronen komen echter ook (bewust of onbewust) voor bij gewone mensen. Onder stress heb ook ik de neiging om dingen op een bepaalde manier op te lossen (laten we eerlijk zijn).

De rollen hebben een vaste (rigide), negatieve dynamiek (manier van doen ten opzichte van anderen, ze brengen wat teweeg in interactie).

• Zo biedt de Redder graag veel en vooral ongevraagd hulp. Kom maar, laat mij het maar even doen.Hij neemt de verantwoordelijkheid van een ander over waardoor hij anderen afhankelijk maakt en zich zelf onmisbaar.
• Het Slachtoffer gedraagt zich hulpeloos, reageert het liefst vanuit onmacht. Ze moeten altijd mij hebben. Doet hij dat zielig genoeg dan voelt de Redder zich aangesproken. Roept hij irritatie op, dan wordt de Aanklager uitgedaagd.
• De Aanklager wijst om zijn eigen zwakte te verbergen, anderen graag op hun zwakke plekken. Jij snapt er echt niets van hè. Zij gaan zich schuldig voelen en zelf geeft ‘t hem geeft een gevoel van eigenwaarde.

• Voelt de Redder zich niet gewaardeerd, dan neemt hij de rol van Slachtoffer aan of van Aanklager. Nou zeg, ik wil alleen maar helpen hoor.
• Wil de Aanklager het goed maken, dan schuift hij op naar Redder of wordt zelf Slachtoffer.
• En als het Slachtoffer vindt dat hij niet goed geholpen is dan schiet hij in de rol van Aanklager. Ik dacht dat je me zou helpen, maar wat schiet ik hier nu mee op.

De rollen zijn dus inwisselbaar 

maar ook complementair, de een kan niet zonder de ander.

De Dramadriehoek is nooit constructief:

• kost energie
• heeft een herhalend patroon ‘daar gaan we weer’
• bestaat uit ongelijke rollen, de een voelt zich meer of minder dan de ander
• is een spel van transacties met bijbedoeling en verborgen boodschappen
• de uitkomst is voorspelbaar na afloop zit iedereen met het ‘bekende rotgevoel’

In dramadriehoek neemt niemand de verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag.

Je kunt op het drama ingaan, of (beter voor jou en helpend voor de ander!) er uit stappen via de alternatieve winnaarsdriehoek. Vooral door gezond te leren omgaan met conflicten (O jee, een levenslange reeks lessen! weet ik maar al te goed). Begin vragen te stellen, stel de rollen in vraag ..

Het is soms verdomd moeilijk! 
Daarom hebben veel teams TVO-vergaderingen. 
TVO staat voor tijd voor onszelf.
Ook debriefing na een incident (spanning of agressie) is zo een noodzakelijk teammoment. 

Blijf er vooral niet mee zitten.

Ikzelf debunk drama nogal eens met humor, andere collega 's confronteren, anderen praten het uit. Het hangt van de omstandigheden en de vertrouwensband met de cliënt af.

Coach Marie Rietveld legt het hier zo goed uit dat uw coach Clark Kent de linken doorgeeft. Klik hier op dramadriehoek en winnaarsdriehoek en je vindt het mooier dan ik het in één twee drie kan uitschrijven. Dat spaart mij wat tijd om nog wat te schilderen in huis, boodschappen te doen en te genieten van mijn vrije dag.