PAAZ | Intervisie VS drama, de winnaarsdriehoek !

Aan bod in intervisie gisteren; wat interacties met psychisch zieke mensen soms met je doen als je even niet oplet voor drama. Te begrijpen via de dramadriehoek. Het ging over mensen met een persoonlijkheidsstoornis, zij creëren vaak drama om uiteenlopende redenen (angst, depressie, tegenzin, weerstand, tegenwerking, hun zin doen, hun zin krijgen, aandacht afleiden van problemen, de kick, .. )
Stephen Karpman publiceerde dit model in 1968 en won er een award mee. 

Zolang de aangenomen rollen terecht (feitelijk en echt) en gemeend (geen pose, geen manipulatie) zijn, is er geen probleem (geen drama). Mensen kunnen echt slachtoffer zijn, echt een redder in nood zijn en echt helpend zijn, echt nuttig dingen aan de kaak stellen. Ook dat kan slecht uitpakken, maar daar gaat het hier niet over ! 

Als een gesprek niet oké verloopt, jij je als hulpverlener ongemakkelijk (zelfs slecht) voelt of een rol krijgt die je niet wilt - een patiënt noemt je een 'bemoeial', 'een zeurkous' of 'de slechtste begeleider ooit' bijvoorbeeld - dan is de kans groot dat je in de dramadriehoek terecht gekomen bent. Kwetsende opmerkingen aan jouw adres als 'zo jong en dan al een burnout', 'jij bent de enige hier die nooit helpt', horen daar bij.

Psychiatrische patiënten hebben nogal eens de neiging om (bewust of onbewust) een rol te spelen (TA) en jouw een rol toe te bedelen. Rigide patronen komen echter ook (bewust of onbewust) voor bij gewone mensen. Onder stress heb ook ik de neiging om dingen op een bepaalde manier op te lossen (laten we eerlijk zijn).

De rollen hebben een vaste (rigide), negatieve dynamiek (manier van doen ten opzichte van anderen, ze brengen wat teweeg in interactie).

• Zo biedt de Redder graag veel en vooral ongevraagd hulp. Kom maar, laat mij het maar even doen.Hij neemt de verantwoordelijkheid van een ander over waardoor hij anderen afhankelijk maakt en zich zelf onmisbaar.
• Het Slachtoffer gedraagt zich hulpeloos, reageert het liefst vanuit onmacht. Ze moeten altijd mij hebben. Doet hij dat zielig genoeg dan voelt de Redder zich aangesproken. Roept hij irritatie op, dan wordt de Aanklager uitgedaagd.
• De Aanklager wijst om zijn eigen zwakte te verbergen, anderen graag op hun zwakke plekken. Jij snapt er echt niets van hè. Zij gaan zich schuldig voelen en zelf geeft ‘t hem geeft een gevoel van eigenwaarde.

• Voelt de Redder zich niet gewaardeerd, dan neemt hij de rol van Slachtoffer aan of van Aanklager. Nou zeg, ik wil alleen maar helpen hoor.
• Wil de Aanklager het goed maken, dan schuift hij op naar Redder of wordt zelf Slachtoffer.
• En als het Slachtoffer vindt dat hij niet goed geholpen is dan schiet hij in de rol van Aanklager. Ik dacht dat je me zou helpen, maar wat schiet ik hier nu mee op.

De rollen zijn dus inwisselbaar 

maar ook complementair, de een kan niet zonder de ander.

De Dramadriehoek is nooit constructief:

• kost energie
• heeft een herhalend patroon ‘daar gaan we weer’
• bestaat uit ongelijke rollen, de een voelt zich meer of minder dan de ander
• is een spel van transacties met bijbedoeling en verborgen boodschappen
• de uitkomst is voorspelbaar na afloop zit iedereen met het ‘bekende rotgevoel’

In dramadriehoek neemt niemand de verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag.

Je kunt op het drama ingaan, of (beter voor jou en helpend voor de ander!) er uit stappen via de alternatieve winnaarsdriehoek. Vooral door gezond te leren omgaan met conflicten (O jee, een levenslange reeks lessen! weet ik maar al te goed). Begin vragen te stellen, stel de rollen in vraag ..

Het is soms verdomd moeilijk! 
Daarom hebben veel teams TVO-vergaderingen. 
TVO staat voor tijd voor onszelf.
Ook debriefing na een incident (spanning of agressie) is zo een noodzakelijk teammoment. 

Blijf er vooral niet mee zitten.

Ikzelf debunk drama nogal eens met humor, andere collega 's confronteren, anderen praten het uit. Het hangt van de omstandigheden en de vertrouwensband met de cliënt af.

Coach Marie Rietveld legt het hier zo goed uit dat uw coach Clark Kent de linken doorgeeft. Klik hier op dramadriehoek en winnaarsdriehoek en je vindt het mooier dan ik het in één twee drie kan uitschrijven. Dat spaart mij wat tijd om nog wat te schilderen in huis, boodschappen te doen en te genieten van mijn vrije dag. 

PAAZ Paazpuzzel | een lege dag op de PAAZ

Op zoek naar dingen om te doen met patiënten op de PAAZ, deed ik in de roman PAAZ van Myrthe Van Der Meer een vondst. 

Nee, eigenlijk las ik eerst het boek, en later schoot het me te binnen dat er een fantastisch idee in verborgen zat die we konden aanwenden. In maart hebben we het in actie omgezet.

Televisie snap ik al lang niet meer. Gesprekken met meer dan twee personen kan ik niet langer volgen en het lukt me niet om nog de benodigde concentratie om te lezen op te brengen.

.. Nu heb ik een puzzel en ik klamp me er uit alle macht aan vast.

Vraagstuk:
Bij ons hebben we een vaak een lege dag op de PAAZ. Het dagschema zit wel goed in elkaar, maar teamleden hebben verlof en dan zijn er leemtes. In een interview spreekt ook Myrthe Van Der Meer dat uit . 

Verpleegkundigen vangen die gaten (zo goed en zo kwaad mogelijk) op, maar ook zij zitten niet met tijd op overschot voor wandelingen, bezigheden, gesprekken, .. Hoe dan ook voor de patiënten is er dan niets te doen. Wat doen?

(P2BM:) Kan je ons vertellen hoe een gemiddelde dag op de PAAZ er voor jou uitzag?
(Myrthe:) Op de PAAZ is alles vastgelegd in Het Programma. Aangezien ik zo dwangmatig was als wat, alles om me maar weer een schijn van controle te geven, klampte ik me dan ook helemaal vast aan het programma: ontbijt, dagopening, psychomotore therapie (‘gym'), lunch, wandelen, creatieve- of activiteitentherapie, groepspsycho en natuurlijk eindeloos puzzelen met groepsgenoten omdat er altijd van alles uitviel en je dan ineens geconfronteerd werd met een lege dag op de PAAZ.

(Myrthe:) Aan de ene kant gaf het programma me dus vastigheid, aan de andere kant was het een bron van stress omdat er nooit iets van klopte. Elk programmaonderdeel was volgens de bijbehorende therapeut verplicht en absoluut noodzakelijk voor het herstel - maar als zij zelf op vakantie gingen, ziek werden of een dagje vrij namen viel het gewoon uit zonder vervanging. En dan zeggen ze dat ik gek ben?

Het idee uit dit boek dat me zo geholpen heeft, zit verborgen in de passages die gaan over puzzelen. Onderaan dit bericht voeg ik een goede passage toe.

We zochten een bezigheid die de verpleegkundige geen extra werk zou geven, maar toch betekenisvol is. 

Het werd de 'paazpuzzel'.

Onze allereerste paazpuzzel !

Wij - patiënten en personeel - leggen samen één puzzel waar we aan werken wanneer we willen of kunnen. 

De puzzel ligt uitnodigend op een tafel, gans de PAAZ probeert hem te leggen.

Enkele 'interessante' puzzels aankopen\krijgen - en een plek ter beschikking stellen in de leefruimte.

Het idee wordt aan elke nieuwe patiënt uitgelegd, wat volgt zien we wel.

En wat we zien is dat het werkt, heel organisch\vanzelf, zonder dat het tijd opslorpt.

Er is iets te doen, er is een gemeenschappelijk doel.

Mensen komen ongedwongen met elkaar in contact.

Het biedt een kans om in de zitzaal te zijn en te observeren zonder dat erg opvallend te doen. 

De hulp aan de puzzel wordt gewaardeerd.

Mensen die in zichzelf gekeerd zijn, gaan toch aan de slag. 

Mensen met autisme vinden daar hun ding.

Het werkt opvallend goed en wonder bij wonder zijn er nooit stukjes kwijt. 

Het is natuurlijk geen totaaloplossing voor de lege dagen. Het helpt. 

Voila, uw coach kan er niets aan toe voegen buiten wat leuke foto 's en een goede passage uit de roman PAAZ.

Hoe je een eenvoudig en schitterend idee kunt vinden in een getuigenis van een ex-patiënt (en niet in een moeilijk boek over therapieën). My mind is blown.

Groeten van coach Clark Kent,

(Passage uit de roman PAAZ)

‘Je mag best een puzzel doen als je daar zin in hebt. We kunnen wel even kijken?’

Onwillig loop ik achter haar aan. Misschien wil ik inderdaad wel puzzelen. Maar ik wil niet dat iemand anders dat weet. Kennis is macht.

‘is dit iets?’ Jacqueline trekt een puzzel van duizend stukjes uit de kast en houdt hem omhoog.

..

‘Nee, dank je,’ mompel ik. ‘Niet echt mijn ding, al dat blauw.’

Er komen nog een raceauto, een molen en een Tiroler boerderij voorbij en voor ik het weet, sta ik zelf ook voor de kast en ga met mijn vinger langs seniele landschapjes en sneue klassieke schilderijen tot ik ineens halverwege de onderste plank blijf steken.

..

‘Is dat hem?’ vraag Jacqueline.

Ik knik.

..

De recreatieruimte is groot en kil. Ik kijk naar mijn stoel in de huiskamer.

‘Mag het daar?’

‘natuurlijk’, antwoordt ze en voor ik het weet zit ik weer op mijn plek, maar nu met een puzzeldoos in mijn handen. De verkreukelde man drentelt achter me langs en gaat dan weer twee stoelen verderop zitten.

‘Nu volgens mij heb je een fan,’ zegt Jacqueline met een knipoog. ‘je zult geen last van hem hebben, hoor. Johan is niet zo spraakzaam, toch Johan?’

Johan grinnikt en kijkt dan betrapt weg.

‘Ik ook niet, ‘ mompel ik en ik roer door de puzzelstukjes.

Dan valt mijn hand op de doos. Ik kan niet meer. Ik ben gesloopt.

‘Zal ik je even op gang helpen?’

En zo gaat mijn eerste middag stukje bij beetje voorbij.

Johan staat elke twee minuten op van tafel en loopt een rondje door de paaz en gaat dan weer naast me zitten. Af en toe helpt iemand van de verpleging randstukjes zoeken.

En ik puzzel.

Televisie snap ik al lang niet meer. Gesprekken met meer dan twee personen kan ik niet langer volgen en het lukt me niet om nog de benodigde concentratie om te lezen op te brengen.

.. Nu heb ik een puzzel en ik klamp me er uit alle macht aan vast.

Pas als de etenskar de recreatieruimte binnen wordt geduwd, kijk ik weer op. Ik rek me voorzichtig uit.

A Story to Live By - Ann Wells

Na een tweetal maanden zwoegen is vandaag onze tuin af, ik ben opgelucht. Voor en na mijn werk in de tuin, in weer en wind, met elk denkbaar materiaal, niets was licht werk. Mijn jongste zoon en ik gaan de vouwtandem oppoetsen en dan wil hij een zomers ritje gaan maken. Vandaag wordt het zonnig en warm en kunnen we genieten. 

Twee dingen kwamen deze week toevallig samen; ik vond bij het zoeken naar een inspirerend verhaal 'A Story to Live By' , en hoorde dat mijn jongere nicht haar strijd tegen kanker zal verliezen. Ik denk aan wat zij nu zal doen nu ze weet dat het einde nadert, waarschijnlijk kleine betekenisvolle zaken. 

Jij en ik hebben momenten gehad waarop we dachten "het leven is te kort voor dit gedoe, waar is de kwaliteit waarvoor ik wil gaan?", "genoeg gezwoegd, nu ga ik genieten". Coach Clark Kent gaat vandaag genieten, het is een mooie morgen, dus moet je even zelf vertalen maar het is die moeite waard. 

Dit korte verhaal zal je boeien en bijblijven. Je zult vandaag je mooiste slipje dragen en je favoriete parfum.

March 7, 2007
A Story To Live By
by Ann Wells, Los Angeles Times
My brother-in-law opened the bottom drawer of my sister's bureau and lifted out a tissue-wrapped package. "This," he said, "is not a slip.This is lingerie." He discarded the tissue and handed me the slip. It was exquisite; silk, handmade and trimmed with a cobweb of lace. The price tag with an astronomical figure on it was still attached. "Jan bought this the first time we went to New York, at least 8 or 9 years ago. She never wore it. She was saving it for a special occasion. Well,I guess this is the occasion." He took the slip from me and put it on the bed with the other clothes we were taking to the mortician. 

His hands lingered on the soft material for a moment, then he slammed the drawer shut and turned to me. "Don't ever save anything for a special occasion. Every day you're alive is a special occasion." 
I remembered those words through the funeral and the days that followed when I helped him and my niece attend to all the sad chores that follow an unexpected death. I thought about them on the planere turning to California from the Midwestern town where my sister's family lives. I thought about all the things that she hadn't seen or heard or done. I thought about the things that she had done without realizing that they were special. I'm still thinking about his words,and they've changed my life.

I'm reading more and dusting less. I'm sitting on the deck and admiring the view without fussing about the weeds in the garden.I'm spending more time with my family and friends and less time in committee meetings. Whenever possible, life should be a pattern of experience to savor, not endure. I'm trying to recognize these moments now and cherish them. I'm not "saving" anything; we use our good china and crystal for every special event-such as losing a pound, getting the sink unstopped, the first camellia blossom.I wear my good blazer to the market if I feel like it. My theory is ifI look prosperous, I can shell out $28.49 for one small bag of groceries without wincing.I'm not saving my good perfume for special parties; clerks in hardware stores and tellers in banks have noses that function as well as my party-going friends'."Someday" and "one of these days" are losing their grip on my vocabulary. If it's worth seeing or hearing or doing, I want to see and hear and do it now. I'm not sure what my sister would have done had she known that she wouldn't be here for the tomorrow we all take for granted.It's those little things left undone that would make me angry if I knew that my hours were limited. Angry because I put off seeing good friends whom I was going to get in touch with-someday. Angry because I hadn't written certain letters that I intended to write-one of these days. Angry and sorry that I didn't tell my husband and daughter often enough how much I truly love them. I'm trying very hard not to put off, hold back, or save anything that would add laughter and luster to our lives. And every morning when I open my eyes, I tell myself that it is special. Every day, every minute, every breath truly is...a gift from God. 
by Ann Wells in the Los Angeles Times

November 22, 1985

Last Tuesday, The Times profiled Ann Wells of Laguna Niguel, whose 13-year-old newspaper essay about loss and cherishing each day has been reborn on the Internet. Wells, 76, penned the column a couple of years after her sister unexpectedly died, and several years before she would lose her husband.

Her work somehow made its way to the Internet, where it moves by e-mail and chain letters, compliments of the forward button, and has been renamed "A Story to Live By." Wells, a retired secretary and occasional freelancer, was stunned that the essay, first published in The Times in April 1985, has been zipping through cyberspace. She doesn't even have e-mail. "I'm as surprised as anyone," Wells said.

Because many of our readers requested it, we are reprinting Wells' original column today in full.

Ik lees meer en ik poets minder. Ik kan rustig in een stoel gaan zitten genieten. Zonder me druk te maken over klussen rondom huis. Ik breng nu meer tijd met familie en vrienden door dan dat ik vergader. Ik probeer te genieten en mijn momenten te koesteren.

Ik bewaar niet meer alles. Het goede servies mag nu gebruikt worden. Mijn duurste kleding doe ik aan als ik er zin in heb. Het lekkerste geurtje gebruik ik op ieder moment.

‘Ooit’ en ‘misschien op een dag’ verliezen hun grip op mijn woordenschat. Als het de moeite waard is om te zien, te horen, te voelen, te ervaren, dan doe ik het nu. Het zijn de kleine gave dingen, die ik niet langer uitstel. Mijn tijd is beperkt. Ik kies voor de mooiste, belangrijkste en fijnste ervaringen.

Ik probeer heel hard om datgene wat glans geeft aan mijn dag zeker niet uit te stellen. Ik wil ieder moment dat er te lachen valt, ook keihard lachen. Ik wil iedere ochtend als ik wakker word de dag zien als een hele bijzondere dag. Elke dag, elk uur, elke minuut, elke ademhaling is een geschenk.

Het leven is misschien niet altijd het feestje waarop we gehoopt hadden. Maar nu we er toch zijn kunnen we beter dansen.

zonnige groeten van Coach Clark Kent, ook al poets ik niet echt minder en stort ik me steeds in projecten toch lees ik meer, mediteer ik, en ben ik heel betrokken bij het doen en laten van mijn vrouw en kinderen.