Dementievriendelijk: Poppen, teddyberen en knuffels

Project dementievriendelijk rusthuis: Week 28, halverwege !

In de eerste helft van ons project hadden we het over wat dementie is en hoe het zich uit (symptomen).
In de tweede helft gaan we meer de praktische toer op; wat kunnen we 'doen' of 'maken' en 'gebruiken'. Dit is een deel waar velen van u naar uitgekeken hebben.

Het zal gaan over omgevingszorg.

Sociaal geriater (ouderenarts) Dr. Anneke van der Plaats ontwikkelde ‘omgevingszorg’; een nieuwe visie op de invloed van de omgeving op mensen met dementie. Omgevingszorg leert ons hoe we in de inrichting van de (leef-)omgeving rekening kunnen houden met de aantasting van het brein bij dementie.

Verveling voorkomen door ‘omgevingszorg’
Ernstige verveling is een andere grote veroorzaker van probleemgedrag. Veel mensen met dementie vallen ten prooi aan dodelijke verveling in zorginstellingen. Een groot deel van de dag wacht men op wat er gaat komen, maar er gebeurt niets. Omgevingszorg pleit ervoor om dit op te vangen door vermaak dat de hersenen iets te doen geeft en dat iedereen fijn vindt: video beelden, eenvoudige spellen en dingen waarmee mensen met dementie kunnen manipuleren zoals knuffels, voorwerpen uit de oude tijd, (namaak)dieren en babypoppen. (Het is wel belangrijk om te weten welke video beelden en films geschikt zijn voor mensen met dementie!) 

Groen; het bovenbrein of denkende brein/ Geel; het emotionele, intuïtieve brein

Dementie en het brein (sorry, een 
beetje uitleg, ..5-tal regeltjes maar..)


Anneke van der Plaats richtte het BreinCollectief op; een groep deskundigen, die zich ieder vanuit hun eigen achtergrond bezighouden met dementie en omgevingszorg. 


Het BreinCollectief legt vanuit de wetenschap uit dat bij dementie het bovenbrein, het ‘denkende brein’, aangetast wordt en het steeds moeilijker wordt om nog ‘doordacht’ dingen te doen. Ik zeg vaak tegen medewerkers en familie 'Wat zou jij doen, denken, weten, beleven.. ? als uw denkende brein zo gekrompen is!' of 'Weet je nog die foto met de gekrompen hersenen!'. Het blijft iedereen bij. 
Het ‘emotionele brein’, dat inituitief en reflexmatig reageert neemt steeds meer over. Dit betekent dat mensen die aan dementie lijden direct op hun omgeving gaan reageren. 


Daarom moet de omgeving ook zo aangenaam en begrijpelijk mogelijk zijn.




Alzheimer-patiënten gebaat bij teddyberen en poppen

Poppen en teddyberen zorgen er voor dat mensen met dementie meer interactie vertonen en beter communiceren met anderen. Het is bewezen dat ze de bloeddruk verlagen, bovendien lijken de poppen agitatie en stress te verzachten. Dit stellen onderzoekers van het Newcastle General Hospital.

Volgens de website van de BCC was de aanleiding voor het onderzoek de band die een patiënt met  Alzheimer ontwikkeld had met de teddybeer van haar zoon. Het blijkt dat poppen en teddyberen de patiënten gespreksstof bieden.

Voor een buitenstaander is dit mogelijk 'raar', maar wij zien dit vaak in het woonzorgcentrum. We hebben een honderdeneenjarige mevrouw die haar bed vol hondenknuffels heeft liggen. Haar familie stimuleert dit, en zij is er zo gelukkig mee. Een andere mevrouw zorgt voor een pop, en als ze die bij heeft vertelt ze over haar belevenissen.

Wat hebben wij aan dit onderzoek? 
De onderzoekers wilden op een systematische manier het gebruik van poppen bij ouderen met dementie onderzoeken.  Dit zijn hun conclusies:













6 keer Positief
Volgens de verzorgenden in dit onderzoek dragen poppen bij aan het welzijn van mensen met dementie:

• Het leidt hen af van zorgen, vermindert wegloopgedrag
• Ze werden actiever;
• hadden meer contact met het personeel en de andere bewoners;
• leken vrolijker;
• de poppen hadden een kalmerend effect;
• en ze waren meer geïnteresseerd in persoonlijke zorgactiviteiten.

6 keer Negatief (Aandachtspunten)
De onderzoekers constateerden echter ook negatieve effecten. Deze worden ook in andere onderzoeken genoemd, te weten:

• Er ontstaat soms onenigheid over van wie de pop is.
• Bewoners proberen de poppen te voeden (de pop moet afwasbaar zijn).
• Soms investeren de bewoners wel erg veel in hun pop. En hebben ze geen interesse meer in hun medebewoners.
• Soms zorgen de poppen ervoor dat een aantal bewoners zich te druk maken. Hierdoor worden ze ontzettend moe.
• Niet iedereen is even enthousiast over het gebruik van de poppen. Familieleden kunnen het als vernederend beschouwen. Je moet dus wat uitleg kunnen verschaffen - of je diensthoofd laten weten dat familie het raar vond en waarschijnlijk uitleg nodig heeft.
• Sommige mensen noemen het gebruik van poppen ‘kinderlijk’. En verwijzen  naar het feit dat deze ouderen worden behandeld alsof ze in een tweede kindertijd zitten. Met daarbij weinig tot geen herkenning van hun levenstijd vol ervaringen, waardoor er nauwelijks onderscheid wordt gemaakt tussen de ouderen en een kind. Jouw houding is dus belangrijk, behandel hen niet als een spelend kind (in hun beleving is dit 'echt')..

Details over het onderzoek 
Vooraf
Vóórdat het gebruik van poppen werd ingevoerd in twee verzorgingshuizen, praatten de onderzoekers hierover met de manager en het personeel. Vervolgens werden de poppen geïntroduceerd door ze op een tafel te leggen. De bewoners mochten kiezen of ze een pop wilden. En zo ja, welke. Wie een pop koos, werd voor drie tot zes weken door het personeel geobserveerd.
 

Wie deden mee? 
In totaal deden er veertien bewoners en zevenendertig verzorgenden aan dit onderzoek mee. Het personeel kreeg een vragenlijst voorgelegd dat uit veertien vragen bestond - vooral over hoeveel en wat voor invloed het gebruik van een pop op een specifieke bewoner had. Zo waren er onder andere vragen over de mate van onrust. En over het contact dat de bewoner met anderen had.  

Bron
A pilot study on the use of dolls for people with dementia Mackenzie, James, Morse, Mukaetova-Ladinska, Reichelt
Engeland, 2006
  

Wat kunnen/ gaan wij er mee 'doen'?

• proberen
• zelf positief zijn over deze poging iets nieuws in te brengen in het milieu
• een mand met wasbare knuffels in de wandelgang zetten/ hangen/ beschikbaar stellen, en zien wat er gebeurt.
• er zorg voor dragen
• familie en andere medewerkers betrekken/ laten weten wat onze bedoelingen zijn 
• familie laten weten dat dit wetenschappelijk correct en bewezen is
• op zoek gaan naar geschikte knuffels/ sparen en vragen
• (speciale) babypoppen voorzien, met kleedjes
• observeren en rapporteren over het gebruik van de poppen
• met elkaar praten over omgevingszorg.
• .. laat uw voorstellen kennen 

In deze week ga ik dit met de projecttrekkers en alle geïnteresseerden opnemen.

We gaan zien wat we kunnen doen.
Volgende week weer wat 'omgevingszorg'

Groeten van coach Clark Kent